Tarihi Geçse De Tüketilebilen Gıdalar Hangileri?

Başlığı okuyunca 'Tarihi geçen gıda tüketilir mi hiç?' dediğinizi duyar gibiyim. Lâkin gıdaların üzerinde yazan her tarih 'geçince tüketmeyin' demek değildir. Bazı gıdaların üzerindeki tarih geçse de hâlâ uzun süre tüketilebilir. Detayına bakalım:

Gıda ambalajlarında yazan iki tip tarih olur:

1 – Son Tüketim Tarihi (STT şeklinde kısaltılır)

2 – Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT şeklinde kısaltılır)

Ülkemizde tüketicilerin %70'ten fazlası bu iki tarih arasındaki farkı bilmediğinden, ne yazık ki gıda israfına yol açacak şekilde davranır; tarih geçince gıdayı çöpe atar.

Unutmayalım ki yeterli gıdaya ulaşamayan dünyada milyonlarca insan varken gıdayı israf etmemiz hem ekonomik hem çevresel hem de vicdani olarak kabul edilemez.

İşte bu yazıda bu iki tarih arasındaki farkı öğrenecek ve artık gıdanızı tarih geçme kaynaklı israftan kurtaracaksınız. İşte o iki tarih:

Son Tüketim Tarihi (STT): Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdaların tüketilebileceği son tarihi gösterir. Genelde soğuk şartlarda satılan gıdalardır. Ambalajın üzerinde 'STT' şeklinde tarih kodlanır.

Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT): 'Tavsiye edilen tüketim tarihi' ifadesi açık bir şekilde kullanılarak veya '… tarihinden önce tüketilmesi tavsiye edilir.' şeklinde belirtilir. Bu ifadenin yanında ya tarihin kendisi ya da etiketin üzerinde bulunduğu yere atıfta bulunan bir ifade yer alır. Ürünün muhafaza edilmesi sırasında uyulması gereken koşullar varsa, tavsiye edilen tüketim tarihi bilgisini takiben belirtilir. Tavsiye edilen tüketim tarihi: Uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihi gösterir. Adı üstünde, tavsiyedir. Bu tarih geçse bile gıda uzun süre tüketilmeye devam edilebilir. Genellikle kuru gıdalara, oda sıcaklığında satışı yapılan steril gıdalara bu tarih verilir ve ambalajın üzerinde 'TETT' şeklinde kodlanır.

MARKETLERDE HANGİ GIDALARDA TETT VE STT YAZAR?

Bu kısmı ezbere bilmek zorunda değilsiniz; paketin üzerinde, tarihin yanında yazan kısaltmaya bakarak artık kendiniz karar verebilirsiniz. Yine de bir farkındalık olması için genellikle marketlerde STT ve TETT verilen gıdaları belirtelim:

TETT verilen gıdalar

Konserve sebze, turşu, meyve suyu gibi ticari olarak sterilize edilmiş ve tamamen hava almayacak şekilde paketlenmiş ürünler.

• Steril edilmiş ve hava almayacak şekilde paketlenmiş bazı hazır yemekler

• Kuru gıdalar (bakliyatlar, makarna gibi)

• Soslar (soya sosu, ketçap, mayonez gibi)

• Salçalar, domates püreleri ve rendeleri

• Dökme çaylar, çay karışımları

• Kahveler ve kahve karışımları

• Toz puding, kek karışımları

• Bisküvi, çikolata, gofret, meyve barı gibi atıştırmalıklar

• Bazı dondurulmuş gıdalar

STT verilen gıdalar

Genelde soğuk şartlarda satılan, steril olmayan ancak pastörize edilmiş, nem değeri yüksek gıdalardır.

• Yoğurt, ayran, kefir gibi fermente süt ürünleri

• Ekmek ve bazı taze unlu mamuller

• Pastörize ve UHT süt

• Et ve et ürünleri

• Yumurta

• Bazı meyve suları veya meyveli içecekler

KUTU

Ambalaj üzerindeki tarihe bakmak dışında dikkat etmemiz gereken bazı kurallar da var:

• STT geçtiğinde gıda bozulmuş olabilir; STT'si geçen gıda tüketilmemelidir. STT'si geçmiş ürünün marketlerde satışa sunulması yasaktır.

• TETT geçtiğinde gıda bozulmuş olmaz; sadece ilk günkü tazeliğinde olmayabilir. Doğru şartlarda saklandıysa ilk günkü tazeliğinde de olabilir.

• TETT'ye veya STT'ye bakmaksızın; eğer bir gıdanın ambalajında bombaj, şişme, deformasyon, sızıntı varsa, üzerinde küf oluşumu ve/veya kötü koku mevcutsa tüketmeyiniz. Böyle bozulma belirtileri olan hatalı gıdaları, TETT veya STT geçse de geçmese de hiçbir koşulda tüketmeyiniz.

• Özellikle konserve gıda satın alırken kapağının bombeli olmadığına, tepesinin içe doğru göçük ve vakumlu olduğuna dikkat ediniz.