Zambakgiller ailesinden olan kuşkonmazın, anayurdu kesin olarak bilinmiyor.
Kuşkonmazın ilk görüldüğü yerler Doğu Akdeniz, Ortadoğu ve Anadolu. Mısırlılar, Romalılar ve Yunalılar kuşkonmaza büyük değer veriyorlardı. Eski Mısır'da yaygın olarak yetiştirilen kuşkonmaz, tanrılara adanan yiyecekler arasında yer alıyordu. Roma imparatorları özel olarak oluşturdukları "kuşkonmaz filoları" ile uzak kıyı kentlerinden kuşkonmaz toplatırlardı. Fransa kralı 14. Louis kuşkonmaz yetiştirmek için özel seralar kurdurtmuş. Kuşkonmaz ülkemize Tanzimat sonrasında tanınmaya başlamış. Atatürk Avrupa'dan tohum getirterek Yalova'daki Devlet Çifliği'nde kuşkonmaz yetiştirtmiş ve yurtdışından gelen konuklarına ikram etmiştir. Kuşkonmazın yabani olarak ilk görüldüğü yerlerden biri de Anadolu. Günümüzde ise Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kuşkonmaz üretimi yapılıyor. Kuşkonmaz, Marmaris civarında "tilkişen", İzmir civarında ise "acıot" olarak adlandırılıyor.
Kuşkonmaz çeşitleri:
Kuşkonmazın 3 ayrı türü bulunur: Beyaz kuşkonmaz; büyük ve yumuşaktır. En çok Belçika, Almanya, Hollanda ve Kuzey Afrika'da yetişir. Mor (menekşe) kuşkonmaz; güçlü aromalı ve rengi mora çalan bir cinstir. Meyvemsi bir tada sahiptir ve en çok İtalya, İngiltere ve Fransa'da yetişir. Yeşil kuşkonmaz; yeşil renkte ve en çok bilinen kuşkonmaz türüdür. Daha çok Amerika ve Fransa'da yetişir. Bu türler de kendi
içlerinde, boy ve tomurcuk yapılarına göre, sıkı, sert, lekeli ve lekesiz olmak üzere alt çeşitlere ayrılır.
Satın alırken:
Çok kalın ve sert kuşkonmazları satın almayın. Kırılgan bir sertliği sahip olanları tercih edin. Ayrıca, parlak görünümlü ve nemli dokulu olanları seçin.
Kullanıp saklarken:
Hemen kullanmayacağınız kuşkonmazları nemli bir beze sarıp buzdolabının sebzeliğinde 2-3 gün saklayabilirsiniz. Yada uçlarını hafifçe kesip içinde 2-3 parmak su alan bir kaba koyarak 2 gün dolapta saklamak da mümkün. Kuşkonmazın en lezzetli olduğu aylar mayıs ile haziran arasıdır. Kuşkonmazları derin dondurucuda saklamak isterseniz gövdelerindeki kabukları bir sebze oyacağı ile temizlemelisiniz. Dondurulmuş kuşkonmazları 5-6 ay süreyle saklayabilirsiniz. İnce kuşkonmazları soymaya gerek yoktur. Ancak daha kalın olanları, bir sebze ya da kabak soyacağı ile uç taraflarından köke doğru soyulabilir. Temizlediğiniz kuşkonmazların kabuklarını ve uçlarını atmayıp çorbalara koyup değerlendirebilirsiniz.
Kuşkonmaz pişirirken:
Kalın kuşkonmazların uç kısımları daha serttir. Bu yüzden haşlama yapacaksanız uç kısımları suya değmeyecek şekilde dik olarak tencereye yerleştirin Böylece sapları suda uçları ise buharda pişecektir. İnce olanları ise bütün olarak suda 3-4 dakika haşlayabilirsiniz.
Tüketirken dikkat:
Gut hasatlığı olanlar kuşkonmazdan uzak durmalı. Böbrek rahatsızlığı olanlar ise kuşkonmazı az ve seyrek tüketmeliler.
Kuşkonmazın sağlığa faydaları:
Güçlü bir idrar söktürücüdür. Kalp yetmezliği nedeniyle oluşan ödemlerin atılmasına yardımcı olur. Kalbi güçlendirir. Kanı temizler. Gözlere iyi gelir. Kum döktürücü etkisi vardır. Sindirimi kolaylaştırır, zihni güçlendirir. Yatıştırıcı ve afrodizyak etkiye sahiptir. Yemeğin başında yenen kuşkonmaz iştah açar, sonunda yenen ise iyi bir hazmettiricidir.
100 gram çiğ kuşkonmazda:
BESİNLER VE KALORİ
Kalori 13-16 Protein 2.2 gram Karbonhidrat 3.6 gram Kolesterol 0 Yağ 0.2 gram Lif 0.7 gram
MİNERALLER
Fosfor 50 mgr Kalsiyum 21 mgr Demir 0.6 mgr Sodyum 1 mgr Potasyum 110 mgr
VİTAMİNLER
A vitamini 900 IU B1 vitamini 0.16 mgr B2 vitamini 0.15 mgr B3 vitamini 1.4 mgr C vitamini 26 mgr E vitamini 0.56 mgr
